Liceum Ogólnokształcące nr I

Liceum Ogólnokształcące nr Iim. Marii Skłodowskiej-Curie w Suchej Beskidzkiej

Innowacja dla przyrodników

Laboratorium dla przyrodników

Innowacja pedagogiczna

Autorzy:

Katarzyna Gałuszka

Natalia Michaś

 

Wstęp

Pomysł stworzenia innowacji jest następstwem analizy wyników uzyskiwanych przez uczniów na egzaminach maturalnych z chemii i biologii. Dla wielu uczniów przedmioty przyrodnicze są z założenia trudne i nie znajdują oni odzwierciedlenia ich treści w życiu codziennym. Jest on  przedsięwzięciem, które ma na celu odejście od tradycyjnego sposobu przekazywania wiedzy. Jego zadaniem jest usamodzielnienie pracy ucznia w procesie kształcenia, rozwinięcie twórczej inwencji i zachęcenie go do podejmowania nowych inicjatyw.

Pracując zgodnie z podstawą programową i wybranym programem nauczania na zajęciach lekcyjnych wykonuje się doświadczenia, które są związane z tematem lekcji. Uczniowie pracują na lekcjach w grupach co ogranicza bezpośredni kontakt danego ucznia z eksperymentem.

Na współczesnej szkole spoczywa obowiązek tworzenia takiej sytuacji dydaktycznej, w której uczeń osiągnie sukces. Sprzyjać temu będzie wprowadzenie niekonwencjonalnych form i metod pracy. Stosowane metody aktywizujące pomogą rozwinąć kreatywne myślenie uczniów do twórczego rozwiązywania postawionych problemów.

Mamy nadzieję, że przeprowadzenie ciekawych doświadczeń, udział w wykładach i warsztatach organizowanych na uczelniach, wizyty w profesjonalnych laboratoriach oraz udział w wycieczkach przedmiotowych rozbudzą zainteresowanie uczniów przedmiotami przyrodniczymi oraz przekona ich do zdobywania i pogłębiania wiedzy, co w konsekwencji podniesie wyniki nauczania.

 

 

Informacja o autorach

Katarzyna Gałuszka – nauczyciel dyplomowany, egzaminator OKE z chemii

Natalia Michaś – nauczyciel dyplomowany, egzaminator OKE z biologii

Miejsce wdrażania działalności innowacyjnej

Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej- Curie w Suchej Beskidzkiej

Spodziewane efekty (cele)

Dla uczniów:

  • nabycie przez ucznia umiejętności obserwacji i opisu zjawisk chemicznych;
  • rozwijanie umiejętności wykonywania doświadczeń, posługiwania się sprzętem laboratoryjnym ;
  • zapoznanie uczniów z różnorodnymi substancjami i ich właściwościami;
  • rozwijanie aktywności poznawczej ucznia;
  • rozwijanie intuicji ucznia, weryfikacji wniosków, interpretacji obserwacji;
  • kształtowanie umiejętności projektowania doświadczeń pozwalających na potwierdzenie nabytej wiedzy chemicznej;
  • nabycie umiejętności i nawyku postępowania zgodnego z zasadami BHP pracowni chemicznej ;
  • kształtowanie umiejętności pracy w zespole;
  • zwiększenie znaczenia umiejętności wyjaśniania procesów i zjawisk biologicznych i chemicznych;

 

dla nauczycieli:

  • wzbogacenie własnego warsztatu pracy;

  • satysfakcja i zadowolenie z pracy uczniów;

  • dzielenie się wiedzą i doświadczeniem;

 

dla szkoły:

 

  • podnoszenie jakości pracy szkoły;

  • promocja szkoły w środowisku lokalnym;
  • rozpowszechnianie podjętych działań – publikacja materiałów na stronie internetowej szkoły.

 

Czas trwania innowacji:

Rok szkolny 2018/2019

 

Harmonogram działań

Lp.

RODZAJE DZIAŁAŃ

SPOSÓB REALIZACJI

TERMIN/CZĘSTOTLIWOŚĆ REALIZACJI

MIEJSCE

1.

 Wykonywanie doświadczeń chemicznych Warsztaty chemiczne –analiza ilościowa i jakościowa związków organicznych i nieorganicznych  

raz w miesiącu

 Liceum

Sala 202

2.

 Rozwiązywanie zadań problemowych Konsultacje z biologii i chemii dla uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego i konkursów  

Raz w tygodniu

 Liceum

Sala 202 i 204

3.

 Wycieczki przedmiotowe 1/ Wycieczka do Instytutu Zoologii UJ

2/ Wycieczka do Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ

3/ Wycieczka do Muzeum Anatomii CMUJ

4.

 Współpraca z uczelniami 1/ Udział w wykładach „Chemia niejedno ma imię” na wydziale Chemii UJ.

2/ Udział w warsztatach na Akademii Górniczo- Hutniczej.

3/ Udział w warsztatach anatomicznych na stole Anatomage w Krakowskiej Wyższej Szkole Promocji Zdrowia.

5.

 Zajęcia w terenie 1/ Zajęcia w Ogrodzie Zoologicznym i Botanicznym w Krakowie

6.

 Projekty przedmiotowe i edukacyjne 1/ Projekt dla kl. I „Chemia w domu i ogrodzie”

2/ Chemia kosmetyków i kosmetologia.

3/ Chemia żywności i żywienia.

4/ Sposoby pozyskiwania energii

II Semestr

 

 

 

I Semestr

 Liceum

Sala 202

 

Ocena efektów innowacji dokonana zostanie przez zebranie i analizę informacji zwrotnej od uczestników. Zostanie dokonana także ocena atrakcyjności działań i sformułowane zostaną wnioski co do kontynuowania poszczególnych działań w kolejnym roku.

Realizacja działań :

1. Warsztaty chemiczne

W roku szkolnym w ramach zajęć dodatkowych raz w miesiącu (w soboty) w szkolnej pracowni chemicznej zostały przeprowadzone warsztaty dla uczniów z klas I i II. Zajęcia te spotkały się z zainteresowaniem młodzieży. Celem warsztatów było usamodzielnienie pracy ucznia, możliwość samodzielnego planowania i wykonywania doświadczeń. Duże znaczenie ma również analiza uzyskiwanych wyników oraz formułowanie wyjaśnienia zachodzących zjawisk.

Tematyka zajęć:

6.10 – Temat: Analiza jakościowa i ilościowa związków chemicznych – wprowadzenie

24.11 – Temat: Analiza kationów i anionów wybranych grup analitycznych

23.02 – Temat: Analiza ilościowa na przykładzie oznaczania stężeń roztworów metodą

miareczkowania.”

W zajęciach wzięło udział ok. 20 uczniów.

2. Konsultacje z biologii i chemii dla maturzystów i zainteresowanych uczniów.

Uczniowie, którzy wybrali biologię i chemię jako egzamin maturalny mieli możliwość konsultowania wybranych tematów i metod rozwiązywania zadań maturalnych. Zadania maturalne oraz problemowe były udostępniane na email i w postaci pakietów deponowane w bibliotece szkolnej.

Zostały przeprowadzone sprawdziany maturalne dotyczące poszczególnych działów tematycznych oraz matury próbne, minimatury i maraton maturalny w czasie ferii szkolnych. Dokonano analizy uzyskanych wyników.

Uczniowie klas 2f, 2c i 3b wzięli udział w Wojewódzkim Konkursie Wiedzy Chemicznej, który organizowany jest w dwóch etapach. Podczas roku szkolnego odbywały się raz w tygodniu zajęcia, których celem było przygotowanie do konkursu i poszerzenie posiadanej wiedzy i umiejętności. W tym roku wyróżnienie otrzymała uczennica kl. 2f Barbara Czernecka. Do II etapu zakwalifikowała się Zuzanna Kachnic z 3b.

Uczniowie klasy 3b wzięli udział w Olimpiadzie Biologicznej, a uczennica klasy 2a Agnieszka Stasiak zakwalifikowała się do etapu wojewódzkiego Olimpiady Wiedzy Ekologicznej.

3. Wycieczki przedmiotowe

Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Systematyka zwierząt to blok prezentujący przegląd współcześnie występujących zwierząt wielokomórkowych.

Każdy typ, gromada, a niekiedy również rząd posiadają odrębną charakterystykę taksonu oraz zestaw eksponatów w postaci preparatów mokrych i suchych oraz modeli pokazujących zróżnicowanie danej grupy. Jest to układ unikalny ponieważ niewiele jednostek na świecie posiada materiały wystarczające do zobrazowania tak ogromnej różnorodności form życia. Dzięki takiej aranżacji obserwator może prześledzić jak zmieniały się plany budowy i wygląd morfologiczny na różnych etapach ewolucji.

Biomy ten blok zawiera 5 wybranych środowisk przedstawionych w postaci dużych dioram.

Są to: tundra arktyczna, las strefy umiarkowanej, paramo – środowisko wysokogórskie Ameryki Południowej, nizinny las tropikalny oraz sawanna afrykańska. Ponadto 6 małych dioram opisuje środowisko namorzynów, morską strefę głębinową, rafę koralową, łąkę alpejską, zbiorowiska śródziemnomorskie oraz pustynne. Plastyczne dioramy z dużą liczbą organizmów charakterystycznych są doskonałą okazją do poznania warunków determinujących funkcjonowanie takich środowisk

Muzeum Katedry i Zakładu Anatomii UJ Collegium Medicum

W muzeum składającym się z trzech sal, wg spisu wykonanego 21.06.2001 znajduje się 2077 preparatów. Pierwsza sala zawiera preparaty z działu osteologii i artrologii, także anatomii porównawczej, a wreszcie preparaty z działu antropologii. W drugiej sali zgromadzono preparaty “mokre” przechowywane w szczelnych słojach lub specjalnie dostosowanych przeźroczystych pojemnikach, z zakresu anatomii narządów głowy i szyi (w tym także liczne preparaty anatomiczne ośrodkowego układu nerwowego), trzewi klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy. W sali tej znajdują się także modele rozwojowe sprowadzone w okresie międzywojennym przez Kostaneckiego. Ostatnia sala, będąca chlubą muzeum, zawiera preparaty najstarsze m.in. wykonane osobiście przez Teichmanna, stanowiące po dziś dzień przykład i wzór pracowitości, zręczności oraz kunsztu preparatorskiego. Sala ta nosi imię prof. Ludwika Teichmanna.

,,Naszą wyprawę zaczynamy od powitania na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zostaliśmy zapoznani z kierunkami jakie możemy obrać po ukończeniu szkoły średniej. Jednym z nich jest biologia. Bardzo miłe panie zaprezentowały nam ciekawe zagadnienie dotyczące komunikacji wewnątrzgatunkowej oraz zachowań socjalnych. Następnie zwiedzaliśmy wystawy dotyczące zoologii oraz geologii. Znajduje się tam naprawdę wiele wyjątkowych okazów. Największą atrakcją dzisiejszego dnia była wizyta w Muzeum Anatomii UJCM. Będąc tam mieliśmy okazję zobaczyć „na żywo” elementy ludzkiego ciała, dowiedzieć się wielu ciekawostek na jego temat oraz odnaleźć odpowiedzi na pytania które na pewno nurtują nie jednego z nas”.

Natalia Maciejowska

4.Współpraca z uczelniami

AGH

W  roku szkolnym 2018/2019 młodzież naszej szkoły uczestniczyła w warsztatach chemicznych organizowanych przez Wydział Energetyki i Paliw. Dzięki współpracy z dr Martą Wójcik uczniowie mogli samodzielnie wykonywać ćwiczenia laboratoryjne. Podczas trzech spotkań w dniach: 8.03, 29.03 i 6.06 uczniowie z kl. 1c, 2f i 1a pod opieką nauczyciela chemii oraz pracowników uczelni wykonywali doświadczenia dotyczące następujących zagadnień:

1/ Reaktywność metali

2/ Równowagi w roztworach wodnych

3/ Reakcje utleniania i redukcji

4/ Związki kompleksowe

5/ Właściwości roztworów- kontrakcja, ekstrakcja, ciepło mieszania

6/ Miareczkowanie

7/ Równowagi kwasowo-zasadowe

Udział w warsztatach został poprzedzony zajęciami wprowadzającymi uczniów w tematykę wykonywanych doświadczeń. Uczniowie zapoznali się w szerszym zakresie ze sprzętem laboratoryjnym oraz poznali właściwości wybranych substancji.

W zajęciach uczestniczyło 27 osób.

Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia

Warsztaty anatomiczne na stole ANATOMAGE 04.04.2019 r

Klasy 1f,2b,2d,2e,2s – 46 uczniów

Nowoczesna medycyna.

Stół anatomiczny Anatomage prezentuje wirtualne ciało ludzkie w rzeczywistych rozmiarach. Zawiera unikalną realistyczną i dokładną wizualizację 3D anatomii ludzkiej. Tak dokładna prezentacja anatomicznych szczegółów budowy ludzkiego organizmu to najbardziej zaawansowane narzędzie dydaktyczne przenoszące standardy edukacji medycznej na wyższy poziom. Pełnopostaciowy model naturalnej wielkości. Stół oferuje wizualizację anatomii ciała ludzkiego w rzeczywistych rozmiarach. Ułatwia poznanie budowy i rozmieszczenia poszczególnych narządów. Sposób obsługi stołu Anatomage pozwala uczniom symulować doświadczenia ze stołu operacyjnego. Leżący przed nimi wirtualny pacjent może być obracany na wszystkie strony dla lepszego poznania przestrzennej budowy ciała. Dodatkowe wirtualne narzędzia pozwalają ćwiczyć szereg procedur operacyjnych w naturalny i intuicyjny sposób. Intuicyjne sterowanie dotykiem. Interaktywność wprost pod rękami studenta. Obracanie ciała, usuwanie części lub całkowite zmiany widoku poprzez muśnięcia palcami. Stół zapewnia bardzo naturalne i interaktywne doświadczenia. Kompleksowa nauka anatomii. Wirtualny stół anatomiczny pozwala studentom na wizualizację szkieletu, mięśni, organów i tkanek. Różne obrazy można dowolnie dostosowywać „krojąc je”, dzieląc na warstwy i segmentując – to zupełnie nowy wymiar edukacji. Własne opisy mogą w każdej chwili zostać dodane do wizualizacji. Tak elastyczne narzędzie adnotacji umożliwia uczelniom tworzyć nowe zajęcia, quizy i konkursy poszerzające paletę dostępnych metod nauczania.

Wnioski po realizacji innowacji pedagogicznej ,, Laboratorium dla przyrodników”

1. Mocnymi stronami innowacji są różnorodne i ciekawe metody pracy z uczniami, możliwość dokonywania obserwacji i eksperymentów oraz integrowanie zespołu uczniowskiego.

2. Nauki przyrodnicze to nie tylko pojedyncze przedmioty. Sukcesem metodycznym jest umiejętne powiązanie tej wiedzy w realizowaniu tematów o charakterze interdyscyplinarnym, co umożliwia uniwersalna metodologia badawcza przedmiotów przyrodniczych.

3. Realizację innowacji umożliwiło zaangażowanie wielu podmiotów, których głównym celem jest propagowanie nowoczesnego, kreatywnego, interdyscyplinarnego sposobu nauczania przedmiotów przyrodniczych.

4. Sposób i termin realizacji działań był dostosowywany do potrzeb i zainteresowań uczniów.

5. Planujemy rozszerzyć współpracę z Krakowską Wyższą Szkołą Promocji Zdrowia i zaproponować uczniom dodatkowo warsztaty chemiczno- kosmetologiczne oraz dietetyczne.

6. Planujemy wzbogacić ofertę dla maturzystów i zaproponować im zajęcia w formie kursu przygotowującego do egzaminu maturalnego z biologii i chemii- materiały powtórkowe, zadania maturalne i doświadczenia na wzór uznanego Medicusa UJ.

7. Zajęcia terenowe zostaną zrealizowane we wrześniu ze względu na liczne wycieczki klas w maju i czerwcu.

8. Uczniowie z wielkim zaangażowaniem zaprezentowali swoje umiejętności w czasie Festiwalu Nauki

oraz Dnia Otwartego i wyrazili chęć przygotowania kolejnych pokazów.

Mamy nadzieję, że przeprowadzenie ciekawych doświadczeń, udział w wykładach i warsztatach organizowanych na uczelniach, wizyty w profesjonalnych laboratoriach oraz udział w wycieczkach przedmiotowych rozbudziły zainteresowanie uczniów przedmiotami przyrodniczymi oraz przekonały ich do zdobywania i pogłębiania wiedzy, co w konsekwencji podniesie wyniki nauczania.

Natalia Michaś i Katarzyna Gałuszka