Zgłaszanie naruszeń prawa
Zgłaszanie naruszeń prawa – 2024
Najważniejsze daty i przepisy
W dniu 23.10.2019 r. została przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii nakładająca na przedsiębiorców i instytucje publiczne obowiązek ochrony sygnalistów (dalej jako „dyrektywa”). Co do zasady datą graniczną w kontekście wdrożenia dyrektywy był termin 17.12.2021 r. Do tego momentu państwa członkowskie zostały zobligowane do wprowadzenia przepisów krajowych niezbędnych do wykonania postanowień nowej regulacji unijnej. Jednak, polska ustawa została uchwalona dopiero w dniu 14 czerwca 2024 r. (ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów). Ustawa wchodzi w życie w dniu 25 września 2024 r. (niektóre jej przepisy w dniu 25 grudnia 2024 r.).
Do czasu obowiązywania dyrektywy, instytucja sygnalisty była jedynie śladowo uregulowana w polskim systemie prawnym. Żadna z ustaw nie reguluje pozycji sygnalisty w sposób kompleksowy, a funkcjonujące przepisy to regulacje partykularne właściwe do stosowania w wąskich sektorach. Dyrektywa o ochronie sygnalistów diametralnie zmienia ten stan prawny, bowiem wprowadza odpowiednie mechanizmy zgłaszania nieprawidłowości, jednocześnie zapewniając ochronę osobom je zgłaszającym. Ochrona ta podlega m.in. na zapewnieniu w poufności danych sygnalisty oraz zakazie prowadzenia wobec niego działań odwetowych (tj. np. działań dotyczących pogorszenia jego sytuacji zatrudnieniowej czy zwolnienia z pracy z powodu dokonania zgłoszenia naruszenia).
- Sposoby zgłaszania naruszeń zgodnie z ustawą
Zgodnie z ustawą przewidziane zostały następujące sposoby zgłaszania naruszeń:
- informowanie w sposób publiczny o nadużyciach zauważonych w podmiocie zatrudniającym – tzw. ogłoszenie publiczne;
- informowanie o nadużyciach właściwych organów publicznych – tzw. zgłoszenie zewnętrzne;
- zgłaszanie nadużyć na podstawie wewnętrznych kanałów funkcjonujących u pracodawcy – tzw. zgłoszenie wewnętrzne.
Właśnie taki rodzaj zgłoszeń tzw. wewnętrznych, reguluje wprowadzona u pracodawcy Procedura – „Procedura dotycząca przyjmowania zgłoszeń naruszeń prawa oraz podejmowania działań następczych w związku z tymi zgłoszeniami”. Dane kontaktowe, przy użyciu, których można dokonywać takich zgłoszeń wewnętrznych znajdować się będą na stronie www pracodawcy oraz są opisane w Procedurze – w załączniku nr 2 do Procedury. Prosimy jednak, aby przed dokonaniem jakiegokolwiek zgłoszenia – uważnie zapoznać się z Procedurą. Wskazano w niej m.in. jakich sfer może dotyczyć zgłoszenie oraz kto jest uprawniony do dokonania zgłoszenia. Zachęcamy, aby w pierwszej kolejności dokonywać właśnie zgłoszeń wewnętrznych – do pracodawcy. W szczególności, jeżeli sfera dotyczy naruszenia, któremu pracodawca może zaradzić wewnątrz swojej struktury.
Formularz z.działań odwetowych
Szkoła modelowa
